Allah’ın adıyla
İnsanların huzur ve güven içinde yaşamaları için toplumun salih olması gerekir. Toplumun ıslahı ise ailenin ıslahı ile mümkündür. Çünkü aile, toplumun çekirdeği gibidir. Diğer bir ifade ile aile kurumu, toplum binasının temel taşı gibidir. Aile salih ve sağlıklı olursa, toplum da salih ve sağlıklı olur. Onun içindir ki aile, hem birey hem de toplum açısından son derece önemlidir.
İslam aileye büyük önem vermiştir.
Aile bireylerini birbirleriyle kuvvetli bağlarla bağlamış ve aileye bir şekil vermiştir. Bununla beraber; aile bireylerinin her birine, diğerlerine karşı hak ve görevler tayin etmiş ve onları birbirlerinden sorumlu tutmuştur. Çünkü bu dünya hayatı imtihandan ibarettir ve aile de bu imtihan sahalarından önemli biridir.
Biz de bu yazımızda örnek aile üzerinde duracağız.
Şunu peşinen belirtelim ki örnek aile, İslami ailedir. İslami aile ise içinde İslam’ın yaşandığı ailedir.
Şimdi bu açıdan bakalım ve örnek (İslami) bir ailenin nasıl olması gerektiğini görmeye çalışalım.
1- Örnek bir ailede; Allah korkusu her şeyden önce gelir ve ahiret hesabı yapılır.
Örnek ailede ebeveyn, Allah (cc) korkusu ve ahiret hesabıyla hareket eder ve aile bireylerine karşı görevlerini yerine getirmeye gayret eder. Bu konuyla ilgili bir ayette şöyle buyurulmuştur: “Biliniz ki, mallarınız ve çocuklarınız birer imtihan sebebidir ve büyük mükâfat Allah’ın katındadır. “ (Enfal 28)
Başka bir ayette ise; “Ey inananlar! Kendinizi ve ailenizi, yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun. “ (Tarhim 6) şeklinde, aile bireylerine karşı sorumluluğun yerine getirilmesi emredilmektedir.
Bir hadiste de; “Hepiniz çobansınız ve hepiniz sürünüzden sorumlusunuz. İmam çobandır ve sürüsünden sorumludur. Erkek ailesinin çobanıdır ve sürüsünden sorumludur. Kadın, kocasının evinde çobandır, o da sürüsünden sorumludur. Hizmetçi, efendisinin malından sorumludur ve sürüsünden sorumludur. “ (Buhari, Müslim, Tirmizi, Ebu Davut) şeklinde, ebeveynin aile bireylerine karşı sorumlu oldukları ifade edilmiştir.
2- Örnek bir ailede; iyi geçinmek esastır.
Örnek ailede; başta ebeveyn olmak üzere, aile bireyleri birbirlerine karşı saygı, sevgi, merhamet ve güven duygusu beslerler ve aralarındaki münasebetleri bu duygular üzerine bina ederler. Örnek aile reisi, bu konuda büyük gayret sarf eden ve bunu ailesi içinde oturtmaya çalışan kişidir. Bu konuyla ilgili bir hadiste Peygamber efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur: “Sizin en hayırlınız, ailesine karşı en hayırlı olandır. Ben aileme karşı en hayırlı olanınızım. “ (İbnu Mace)
Örnek ailede ebeveyn; uyum içinde hareket eder, birbirlerinin haklarına titizlikle riayet eder, birbirlerini dinler, birbirleriyle istişare eder, birbirlerine küsmez, birbirlerine kaba davranmaz ve asla hakaret etmez.
Örnek ailede kadın; içinde masiyet olmadığı müddetçe kadın kocasına itaat eder, malını ve namusunu muhafaza eder, ondan izinsiz evden çıkmaz, ondan izinsiz yabancıları eve almaz, evin ve kocasının sırlarını muhafaza eder. Bu konuyla ilgili bir hadiste şöyle buyurulmuştur:
«Onlar (kadınlar) kocalarını çok severler. Onlara çocuk verirler. Bir kızgınlık anında veya kendisine kötü davranıldığında ya da kocası ona kızdığında elini kocasının eli üzerine koyar ve ona; “İşte elim elinde, sen benden razı olmadıkça uyku uyumayacağım» der. (Taberani)
Örnek ailede koca; hanımının maddi ihtiyaçlarını imkanlar dahilinde giderir, ona sevgi ve şefkatle yaklaşıp iyi davranır, onu koruyup gözetir, namusuna sahip çıkar ve sırlarını muhafaza eder. Bu konuyla ilgili bir hadiste şöyle buyurulmuştur: «Kadınlara ancak Kerim olanlar ikram ederler (Değerli olanlar değer verirler), onlara kötülük edenler ise kötü kişilerdir.» (İbnu Mace)
3- Örnek bir ailede anne–baba; çocukları konusunda duyarlı hareket eder
Örnek (İslami) bir ailede en önemli görevlerden biri; evlat terbiyesidir. Anne-baba bu konuda son derece dikkatli ve duyarlı hareket ederler. Bu konudaki bir hadis şöyledir: «Her çocuk İslam fıtratı üzere doğar. Daha sonra anne–babası onu Yahudi, Hristiyan veya Putperest yapar.» (Buhari, İbnu Hanbel)
Çocuk doğduğu zaman ona İslami bir isim vermek, büluğ çağına varıncaya kadar İslami ilim ve terbiye ile yetiştirmek, evlilik çağına gelince İslami ölçüler içinde Salih–Saliha biriyle evlendirmek ebeveynin görevidir.
Bu konuda bir hadiste şöyle buruyulmuştur: «Hiçbir baba evladına güzel terbiyeden daha değerli bir miras bırakmış olamaz» (Tirmizi)
Başka bir hadiste de şu şekilde buyurulmuştur: «Çocuk yedi yaşına gelince namaz kılmasını emredin. On yaşına gelir de namaz kılmazsa hafifçe dövün. “ (Tirmizi)
4- Örnek bir ailede; eğitim ve ibadet programı olur
Örnek bir ailede mutlaka eğitim ve ibadet programı bulunur. Anne-baba, çocukların sorunlarıyla, dersleriyle, ihtiyaçlarıyla yakından ilgilenir, onlarla konuşur, onların ihtiyaç duydukları bilgiler konusunda dersler ve sohbetler yapar, kitap okur, kitap okutur, eksiklikleri gidermeye çalışır, namazları aile efradıyla cemaatle kılar. Nitekim bir ayette şöyle buyurulmuştur: «Ailene namazı emret; kendin de ona sabırla devam et…» (Taha 132)
5- Örnek bir ailede; adap kurallarına riayet edilir
Örnek ailenin en belirgin özelliklerinden biri, adap kurallarına riayet etmesidir. Bu bakımdan aile bireylerine; temizlik adabı, yeme-içme adabı, yatma adabı, konuşma adabı, meclis adabı, misafirliğe gitme ve misafir ağırlama adabı, eve giriş ve çıkışlarda selam verme adabı gibi hususlar öğretilir ve ev içinde tatbik edilir.
7- Örnek bir ailede; komşularla ve akrabalarla iyi geçinmek esastır
Bir hadiste şöyle buyurulmuştur: «Cebrail aleyhisselam komşu hakkında öyle ısrarla tavsiyede bulundu ki, komşuyu komşuya varis kılacak zannettim.» (Buhari, Müslim, Tirmizi, İbni Mace)
O halde örnek aile; komşusuyla iyi geçinir. Unutulmamalıdır ki iyi komşu, komşusuna iyi davranan değil; komşusunun eziyetlerine katlanandır.
Aynı şekilde örnek aile; akrabalarıyla iyi geçinir, onlarla bağını kesmez ve sıla–i rahimde bulunur. Bu konuyla ilgili bir ayette Rabbimiz şöyle buyurmuştur: «Muhakkak ki Allah, adaleti, iyiliği, akrabaya yardım etmeyi emreder…» (Nahl 90)
Bir hadiste ise Peygamber (sav) şöyle buyurmuşlardır: «Kim, rızkının Allah tarafından genişletilmesini, ecelinin uzatılmasını isterse sıla-i rahim yapsın.» (Buhari)
Allah’a emanet olun.